هفدهم دی سالروز اجرای طرح استعماری حذف حجاب

توسط رضاخان (1314 ه .ش)

در قرن اخیر از جمله اهداف استعمار غرب در ایران، هجوم به

ارزش های دینی و سنتی من جمله مسأله «حجاب زن» بوده

است.اقدام رضاخان بر ضد پوشیدگی زنان به تقلید از فرهنگ 

غرب نشانه عملی این هجوم فرهنگی بوده... 

 رضاشاه با مطرح کردن تغییر لباس و کلاه اروپایی (شاپو) ، اقدام

به تغییر لباس اسلامی و کشف حجاب بانوان نمود.که با

مخالفت‏های فراوان مردم مسلمان وعلما و نیز وقوع حادثه خونین

مسجد گوهرشاد منجر شد.

 با بروز جنگ جهانی اول، انگلیسی ها در ایران در موقعیت کاملاً برتر

قرار گرفتند. استعمارگران مهاجم انگلستان پس از دومین دهه قرن

بیستم و به دنبال بحران های پس از جنگ و نیز از بیم گرایش جامعه

فقر زده ایران به کمونیسم به اصلاحات رو بنایی و مقاومت زدایی و

تجددگرایی در جامعه ایران نیاز فراوان داشت و این همه را باید از طریق

طبقه ای بی اصالت، میان تهی و بی ریشه تأمین می کرد.

     انتخاب رضاخان میرپنچ در کنار سید ضیاء الدین طباطبایی و برکشیدن

او به مقام وزارت جنگ و سرانجام انتصاب او به سلطنت در تحقق همین

امر انجام گرفت. رضاخان حتی در مقایسه با هم ردیف های قزاق خود در

خصوص مبانی ارزش های جامعه اسلامی ایران بی ریشه تر و لاقیدتر

بود. با تشکیل سلطنت رضاخان سلطه سیاسی و اقتصادی

سرمایه داری انگلستان بر ایران که در طول ادوار قبلی هیچ گاه کامل

نشده بود، تکمیل گردید. با این حال همچنان تعلقات فرهنگی و

وابستگی جامعه ایران به ارزش های اسلامی ـ ملی کماکان به قوت

خود باقی بود.

     بنابراین دولت مردان رژیم جدید همانند تجربه اروپا هجوم به مذهب را

از ابتدا از طریق رواج سکولاریسم و لاقیدی و بی اعتنایی و تحقیر

نمادهای دینی و سنن ملی آغاز کردند و در ابتدا مطبوعات، کتاب ها و

نظام آموزشی به صورت ابزار اصلی برای اعمال این سیاست درآمدند.

     تأسیس مدارس خارجی در آن ایام، بازگشت فرزندان خانواده های

اشرافی از فرنگ پس از اتمام تحصیل، نشر برخی مطبوعات متاثر از

فرهنگ غربی و نهایتا فکر تشبه به غرب از جمله عوامل داخلی بود که

زمینه را برای اجرای سیاست کشف حجاب فراهم ساخته بود. خواسته

استعمار که عامل اصلی چنین سیاست هایی بود، برخی عوامل داخلی

و تلاقی این عوامل با خواسته های نفسانی موضوع کشف حجاب را

ایجاب می کرد.

     رضاخان مدعی بود که وقتی مردم لباس متحدالشکل بپوشند،

کلاه پهلوی به سر گذارند و به تقیدات دینی سستی نشان دهند متمدن

خواهند شد. در واقع آنان خواستار متمدن شدن جامعه ایران به معنای

رشد در پهنه دانش و فن آوری و فرهنگ نبودند بلکه ایجاد فرهنگ

مصرفی از طریق تحقیر ارزش های ملی و مذهبی مدنظر بود.

     اگرچه رضاخان فکر تجدد گرایی را از اوایل سلطنت خود در سر

می پروراند که از جمله: متحدالشکل کردن البسه در سال 1307 و

ماجرای حضور خانواده پهلوی در حرم حضرت معصومه (س) و مخالفت

مرحوم شیخ محمد تقی بافقی در سال 1306 و نوع پوشش اعضای

خانواده شاه و دیگر اقدامات او موید این واقعیت بود، ولی سفر ترکیه

این تلقی را تقویت کرد چرا که رضاخان بعد از مسافرت به ترکیه، در اغلب

اوقات ضمن اشاره به پیشرفت سریع کشور ترکیه از برداشتن حجاب

زن ها و آزادی آنان صحبت می کرد. تا اوایل 1314 شمسی که یکی از

روزها هیأت دولت را احضار کرد و گفت: ما باید صورتاً و سنتاً غربی

بشویم و در قدم اول کلاه ها تبدیل به شاپو بشود و نیز باید شروع به

برداشتن حجاب زن ها کنیم، اما چون برای عامه مردم دفعتا مشکل

است که اقدام کنند، شما وزرا و معاونان باید پیشقدم بشوید و هفته ای

یک شب با خانم های خود در کلوپ ایران جمع شوید و به حکمت وزیر

فرهنگ وقت دستور داد که در مدارس زنانه معلمان و دخترها باید بدون

حجاب باشند و اگر زن یا دختری امتناع کرد او را به مدارس راه ندهند.

     در شرایطی که رضاخان آماده می شد تا با برداشتن حجاب زنان دربار،

ملکه و دخترانش، آنان را با قافله تمدن غربی همراه سازد و از حرم خود

وسیله ای برای تعمیم فرهنگ تشبه به غرب در جامعه ایران بسازد و

استفاده کند، جریان اجبار محصلان به کشف حجاب در تهران و شهرها

ادامه یافت. در مقابل اجرای این سیاست بود که سرانجام واقعه خونین

مسجد گوهرشاد پدید آمد. رهبری کشتار خونین حرم حضرت رضا (ع) را

سرلشکر مطبوعی بر عهده داشت.

     با انتشار خبر قیام گوهرشاد، مقدمات اعتراض اجتماعی وسیعی

فراهم شده بود، اما فقدان رهبری منسجم و نیز خشونت شدید عوامل

شاه سبب شد که نه تنها این اعتراض اجتماعی تبلور پیدا نکند، بلکه

رضاخان را مصمم به اجرای خشونت بار کشف حجاب کند.

     نتیجه سیاست نابخردانه کشف حجاب، گذشته از متزلزل ساختن

ارزش های خودی و مقدمه سازی برای تسلط بر منحط ترین بخش های

فرهنگی غرب، این بود که جامعه مذهبی ایران وقتی خود را در برابر

سوادآموزی به قیمت برهنگی نوامیس خود دید، راه تحصیل را بر فرزندان

خود بست و به این ترتیب عملاً به فرایند رشد تحصیلی کشور نیز ضربه

وارد شد. بلافاصله بعد از سقوط رضاشاه، کسانی که روند زندگی

پیشین را پی گرفتند، روی بر تافتند و آنها دریافتند که راه حرکت به سوی

تمدن و توسعه، باز شدن راه برای شکوفایی استعدادهای اجتماعی

است نه آموختن مصرف گرایی و دنباله روی از مظاهر منحط فرهنگی.

     تمدن وقتی معنا و مفهوم پیدا می کند که مردم ما به راه اکتشافات

و اختراعات و رهروی فرزانگان و دانشمندان مغرب زمین می رفتند،

نه اینکه رهرو راه هنرپیشگان گردند.

توطئه استعماری کشف حجاب توسط "رضاخان پهلوی"(1314ش)

در پی توطئه استعمار در مبارزه با فرهنگ غنی اسلام، عاملان استعمار

در کشورهای اسلامی، همزمان اقدام به اعمال مشابهی نمودند.

"امان‏اللَّه خان" در افغانستان، "مصطفی کمال آتاتورک" در ترکیه و

"رضاخان پهلوی" در ایران مأموریت یافتند با مظاهر اسلام مخالفت و

مبارزه کنند. استعمارگران دریافته بودند که مستقیماً نمی‏توانند مسأله

کشف حجاب را مطرح کنند لذا بهتر دیدند ابتدا از تغییر لباس مردان

شروع کنند زیرا این کار دو نتیجه داشت. اول این که ذهن و روح جامعه

را نسبت به تغییرات عمده که جزء آداب و رسوم اجتماعی به شمار

می‏رفت آماده سازد، و دوم این که، نحوه عکس‏العمل اقشار مختلف مردم

را بسنجد. در این راستا رضاشاه با مطرح کردن تغییر لباس و کلاه

اروپایی (شاپو) و متحدالشکل کردن لباس مردان، اقدام به تغییر لباس

اسلامی و کشف حجاب بانوان نمود. وی این عمل شنیع را از خانواده

خویش آغاز کرد و سپس به کل جامعه سرایت داد. نخستین گروهی که

به این کاروان ضداسلامی پیوست، خانواده وزیران و دست‏اندرکاران نظام

استبدادی بودند. در نهایت علی رغم مخالفت‏های فراوان مردم مسلمان و

علما و نیز وقوع حادثه خونین مسجد گوهرشاد مشهد در اعتراض به

کشف حجاب، رضاخان در هفدهم دی ماه 1314ش، در جشن فارغ

التحصیلی دانشسرای مقدماتی دختران در تهران، قانون کشف حجاب

زنان را به طور آشکار آغاز نمود و خود به اتفاق همسر و دخترانش که

بدون حجاب بودند در این جشن شرکت کرد. مأموران رضاخان در راستای

اجرای این قانون، شب و روز در کوچه‏ها و خیابان‏ها گشت می‏زدند و هر

جا زنِ باحجابی را می‏یافتند با خشونت با او برخورد نموده، چادرش را

برمی‏ داشتند و مردان را مجبور می‏ کردند تا زن‏هایشان را سر برهنه به

خیابان‏ها و مجالس ببرند. با این همه، عده زیادی از زنان مسلمان، با به

جان خریدن همه خطرات و تحقیرها، تا پایان حکومت رضاخان و پس از

آن حاضر به ترک حجاب خود نشدند و با مقاومت، افتخار نسل‏های آینده

شدند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: